کد مطلب:21024 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه كار كنم تا بتوانم عزت نفس را كنترل و دنبال گناه نروم؟

دربارة دوري از گناه، راهكارهايي ارائه مي گردد كه ميزان موفقيت در آن، بسته به همّت والاي جنابعالي است؛ كه اميد ميرود با عشق و علاقه و شور و انرژي جواني كه داريد، در راه تهذيب و تزكيه، بيش از پيش موفق و مؤيد باشيد. بدين جهت، چند نكته را يادآوري مي كنيم :

نكته اول : اين كه نسبت به حقيقت گناه و عواقب شوم آن در دنيا و آخرت، و نتايج ارزشمند ترك گناه و انس با ذات مقدس ربوبي، آشنايي و آگاهي پيدا كنيد. در اين راه مي توانيد از مطالعة زندگي و سيرة امامان و بزرگان ديني، بهره مند شويد. توجه به اين نكته كه ترك لذائذ شهواني، موجب درك لذت عبادت، حل مشكلات دنيوي و اخروي، محبوبيت و عزت در دو جهان وعاقبت به خيري مي شود، در ترك گناه مي تواند مؤثر و كارساز باشد.(1)

قرآن كريم بارها و بارها ما را به تفكّر و تدبر در آيات خلقت، گردش كائنات، خلقت انسان و مبدأ تكوين سفارش كرده است.(2) بايد انسان به حقيقت دريابد كه چيزي جز قطره آب گنديده اي نبوده است، و آخرالامر جز پيكري متعفّن نخواهد بود. مگر در سايه عبوديت و بندگي حق تعالي، از كمالات عاليه اي بهره مند گردد، تا در پيشگاه قرب الهي جاودانه گردد. بنابراين بر اساس توصيه قرآن كريم، گام اول در اجتناب از گناه و معصيت، تفكّر و تدبّر در حقيقت هستي و وجود خويش و نيز ابتدا و انتهاي خلقت بشر، و نيز آگاهي و دانش نسبت به گناهان و معاصي و آثار و عواقب سوء و بركات ترك آن است.

در اين راه بايد تلاش كنيد كه فكر و ذهن خويش را از تخيلات عاطل و باطل و بيهوده و فاسد خالي كنيد و به امور نيكو و پسنديده مشغول سازيد، و براي لحظه لحظه زندگي خويش برنامة سازنده و مفيد طراحي و برنامه ريزي نماييد. و از تمامي اوقات و لحظات خود براي ارتقاء روحي و معنوي بهره مند گرديد.

نكته دوم : طاعت و عبادت و بندگي و خضوع و خشوع در برابر پروردگار، انسان را از فراموشي و نسيان كه بدترين بلاهاست، نجات مي دهد. انساني كه خودش را گم كند و فضيلت و ماهيّت و كرامت انساني و الهي خويش را به ورطة فراموشي بسپارد، و به حيوانيّت و تمايلات پست مادي و شهواني سرگرم شود، دچار نسيان و خود فراموشي شده است، كه از ديدگاه قرآن كريم موجب خدافراموشي و نهايتاً سقوط درورطه ظلالت وگمراهي است. خداوند متعال در قرآن مي فرمايد : ولاتكونوا كالذين نسوالله فأنساهم







انفسهم اولئك هم الفاسقون يعني و شما مؤمنان مانند آنان نباشيد كه به كلّي خدا را فراموش كردند و خدا هم نفوس آنها را از يادشان برد آنان بحقيقت بدكاران عالمند.(3)

نكته سوم : بدانيد كه اگر مرتكب كار حرام و گناهي شديد، در توبه باز است، و خداوند توبه پذير است، و توبة بندگان مورد پذيرش درگاه رئوف ربوبي قرار مي گيرد. چنانچه فرموده است : و لا تقنطوا من رحمة الله ان الله يغفر الذنوب جميعا(4) (از رحمت الهي مأيوس و نااميد نشويد كه خداوند همه گناهان شما را مي آمرزد.) نه تنها شما را مي بخشايد بلكه شما را وارد بهشت نيز مي كند. و نيز مي فرمايد : يغفر لكم ذنوبكم و يدخلكم جنات تجري من تحتها الانهار (5) (گناهان شما را ميآمرزدشما را در بهشتي كه زير درختانش نهرهايي جاري است، وارد مي كند.) بنابراين خداوند والا مرتبه نه تنها گناهان را مي بخشد، بلكه آثار گناهان را نيز پاك مي كند، و او را محبوب ديگران قرار مي دهد، و در جمع بندگان صالح و شايسته خويش قرار مي دهد. در حديث قدسي آمده است : اگر كساني كه از من فرار كرده اند، مي دانستند كه چقدر مشتاق ملاقات آنها هستم، از شوق اين حقيقت،جان مي سپردند.

نكته چهارم : مجالست و نشست و برخاست با اولياي الهي و دوستان مؤمن و متديّن و اهل تقوي و مهذب، كه شما را به مصداق كمال همنشين در من اثر كرد. رهنمون مي سازد. بعضي از اصحاب رسول اكرم( مي گفتند : وقتي ما در محضر شما هستيم،خيلي به خدا نزديك مي شويم، ولي وقتي از شما فاصله مي گيريم (با مردم عادي گفتگو و همنشين مي شويم)، آلوده مي گرديم. حضرت فرمود : اگر شياطين به دور قلب شما گردش نمي كردند، شما هم آنچه من مي بينم، مي ديديد، و آنچه من مي شنوم، مي شنيديد.(6) در واقع دوستان و رفقاي بد، شياطين راه حق هستند كه انسان را از ياد حق دور كرده، به گمراهي مي كشانند.

نكته پنجم : در پايان توصيه مي كنيم به مراقبت بر انجام فرايض واجب ديني و حتي المقدور انجام مستحبات، ترك نواهي و حتي المقدور ترك مكروهات، محاسبه، تلاش براي جبران خطاها و اشتباهات. و استغفار، دقت در تناول غذاي حلال، حفظ زبان، محبت به والدين و بندگان خدا و... . (7)



ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع و مآخذ :

1. براي اطلاعبيشتر مي توانيد رجوع كنيد به : گناه و عواقب شوم آن، سيد هاشم محلاتي

2. براي آگاهي بيشتر مي توانيد رجوع كنيد به : سوره مباركه اعراف / آيه 176؛ سوره مباركه طارق /آيه 5تا 7؛ سوره مباركه دهر / آيه1

3. سوره مباركه حشر / آيه 19

4. سوره مباركه زمر / آيه 53

5. سوره مباركه صف / آيه 12

6. رساله لب اللباب، علامهمحمد حسين حسيني تهراني

7. جهت اطلاع و آگاهي بيشتر در تهذيب اخلاق به كتب زير مراجعه كنيد :

- مراحل اخلاق در قرآن، آيت ا...جوادي آملي

- اخلاق اسلامي، شهيد آيت ا... دستغيب

گناهان كبيره، شهيد آيت ا... دستغيب

ايمان، شهيد آيت ا... دستغيب